“Çemberde çap ve çevre arasında bir bağıntı var ve bun oran tüm çemberlerde sabittir.” MÖ 1900’lerde bu matematiksel bağıntının farkına varılmasıyla, yüzyılların uğraşı olacak bir sabit sayının da serüveni başladı: Pi (Π)

pi-14-mart

Eski Mısır, Babil, Hint ve Yunan uygarlıklarında varlığı ve hatta değerinin 3’ün biraz üzerinde olduğu bilinen Pi sayısının adı, geometrik şekiller için kullanılan “çevre” teriminin Yunanca’daki karşılığından geliyor; daha doğrusu, bu sözcüğün ilk harfi olan Π karakterinden. İlk kez 1706’da William Jones tarafından kullanılan bu sembolün yaygınlaşmasını sağlayan kişiyse İsviçreli matematikçi Leonhard Euler oldu.

Matematikte önemli bir yeri olan Pi, bazıları için bir sabit sayı olmaktan çok daha öte. Öyle ki, Pi’nin basamakları arasında bir ilişki olup olmadığını ve bu sabamakların belirli bir döngüyü takip eden diziler oluşturup oluşturmadığını anlayabilmek için uğraşan ve yaşamlarını bu amaca adayan birçok matematik tutkunu var.

Söz hazır Pi sayısının basamaklarından açılmışken, “basamak çılgınlar”ndan bahsetmeden geçmek olmaz. Bilindiği kadarıyla, bu furyayı başlatan kişi, 1706’da Pi’nin ilk 100 basamağını hesaplamayı başaran John Machin’di. Daha sonra 1947’de D.F. Ferguson da hesap makinesi yardımıyla Pi’nin 808 basamağını hesapladı. Ama bu konudaki esas atılım, bilgisayarların hayatımıza girmesiyle yapıldı. 1945’te kullanıma açılan ENIAC, 1949’da 70 saatlik bir işlem sonucunda Pi’yi 2037 basamağına kadar hesapladı.

14 Mart gününde de Pi tutkunları için özel bir anlamı var. Dünya Pi Günü olarak kutlanan bu gün, tabii üçüncü ayın 14. günü olması nedeniyle özel olarak seçilmiş. Hatta bazıları işi biraz daha ileriye götürüyor ve bu günde saatlerin 1:59:26’yı gösterdiği anı da Pi saniyesi olarak kutluyor.

pi_pie

Bakalım bizde de buna benzer bilim günleri kutlanacak mı? Yoksa bilimi sansürleyen kişiler çıkmaya devam mı edecek?

Kaynak: Ntvgençbilim – Mart 2009


Tayfun Kurt

Son on beş yıldır; bildiklerimi, gördüklerimi, yaşadıklarımı siteyi ziyaret eden okuyucular ile paylaşmaktayım. Blogta; bilim ve teknoloji, bilgisayar kullanımı, İnternet, genel kültür, sanat gibi çeşitli konularda beğendiğim haberler, makaleler ve kişisel yazılarım yer almaktadır.

0 yorum

Bir yanıt yazın

Avatar placeholder

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir